Overblijfselen van de middeleeuwse getijdenhaven, resten van vestingwerken, een achtergebleven fabrieksschoorsteen uit het begin van de twintigste eeuw. Op de plek waar in Bergen op Zoom ’t Suikerwerk gebouwd gaat worden, heeft de geschiedenis haar sporen duidelijk achtergelaten. Meer dan genoeg inspiratiemateriaal dus voor architect Job Beerthuizen van architectenbureau Van Manen. Hij ontwierp een veelzijdige, uitnodigende buurt die naadloos in de bestaande omgeving opgaat.
Wie een rondje om het ontwerp van ’t Suikerwerk maakt, valt meteen de gevarieerde architectuur op. De 55 woningen lopen in elkaar over van stoere appartementen en statige kadewoningen naar industriële eengezins- en vriendelijke, levensloopbestendige woningen. “Ik heb me laten inspireren door de geschiedenis van de omgeving, waar je nog steeds oude resten van ziet”, vertelt Job Beerthuizen, architect van ’t Suikerwerk. “Sommige zijn heel goed bewaard gebleven, zoals de voormalige getijdenmolen aan de Oude Vissershaven en de schoorsteen van de alcoholfabriek van Nedalco aan de Spirituslaan. Andere liggen onder de grond, maar zijn er nog wel degelijk. Zoals de resten van het Zwanengat, een oude getijdensluis.”
Knipoog naar oude suikerfabrieken
Voor de appartementen op de kop van ’t Suikerwerk, aan de Oude Vissershaven en de Wittoucksingel, koos Job voor een dikke knipoog naar het industriële verleden van de plek. “Ik heb goed gekeken naar oude archiefbeelden van de vroegere suikerfabrieken in Bergen op Zoom, zoals De Zeeland. De metselwerkarchitectuur met togen van de fabrieken uit die tijd zie je terug in het ontwerp. En ook de grote raampartijen met vakverdeling.”
Doorlopende lijn
Waar aan de Oude Vissershaven het appartementendeel stopt, beginnen de kadewoningen met elk hun eigen uitstraling. “Deze huizen vormen een doorlopende lijn met de kadewoningen van de Soete Veste en zijn zo onderdeel van een grotere structuur”, legt Job uit. “Aan de autovrije Wittoucksingel komt een soort hofje met levensloopbestendige woningen met één laag en een kap, en een gelijkvloerse ingang op straatniveau.”
Scherp contrast
Bij het ontwerpen van de tweelaagse starterswoningen aan de Spirituslaan wilde Job een scherp contrast maken met de schoorsteen van de alcoholfabriek en de appartementen aan de overkant van de straat. “Ik heb hier gekozen voor stoer metselwerk met een dik formaat steen. De horizontale lijnen steken mooi af tegen die verticale schoorsteen. Het ‘loading dock’ bij de voordeuren versterkt die horizontale lijn. Kopers van deze woningen kunnen nu of in de toekomst kiezen voor een opbouw, zodat ze hier kunnen doorgroeien.”
Voor iedereen
Door de opzet die Job bedacht heeft, past ’t Suikerwerk naadloos in de omgeving. “‘t Suikerwerk is een blok op zich, maar het staat ten dienste van de plekken waaraan het grenst. Daarmee hebben al die woningen hun eigen kracht. Het mooie is dat daardoor verschillende mensen hier hun thuis kunnen vinden. Van jonge stellen en gezinnen tot empty-nesters. Zo wordt ‘t Suikerwerk een diverse, echt binnenstedelijke plek.”